Pamiątki karnawału w Krośnie. O dwóch karnetach balowych  w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie

Monika Paś

doi:10.61464/siml.37

Opublikowane: 2023-11-271

Tom 25 (2023)

Pamiątki karnawału w Krośnie. O dwóch karnetach balowych w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie

Monika Paś

Dział: Miscellanea

https://doi.org/10.61464/siml.37

Abstrakt

W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie znajdują się oprawy na notesiki służące do zapisywania nazwisk partnerów do tańca i kilkanaście karnetów balowych datowanych na okres od XVIII do XX wieku. Podczas gdy ekskluzywne bibeloty o kartach wyciętych z kości lub perłowca mogły służyć damom wielokrotnie, to te skromniejsze, drukowane na papierze, były zazwyczaj związane tylko z jedną imprezą towarzyską, ponieważ trudno byłoby bez śladu usunąć z nich ołówkowe wpisy, a ponadto nierzadko nazwa balu z konkretną datą widniała na okładce karnetu, uniemożliwiając jego powtórne wykorzystanie. Do tej drugiej grupy zaliczają się są dwa karnety z balu w Krośnie, który odbył się w lutym 1922 roku. Zabytki, mimo że nie przedstawiają sobą szczególnych walorów artystycznych, stanowią cenną pamiątkę obyczajową. Można je zaliczyć do artefaktów będących śladem kultury niematerialnej, a więc niekultywowanych obecnie – a przynajmniej nie powszechnie – obyczajów towarzyskich związanych z zabawami tanecznymi. Należą do kategorii przedmiotów, które, całkowicie wyszedłszy z użycia, przypominają o konwenansach obowiązujących w poprzednich epokach w wyższych sferach społecznych. Tym samym stają się swoistymi katalizatorami wspomnień o wydarzeniach i ludziach biorących w nich udział, dając dziś asumpt do wieloaspektowych rozważań.

Słowa kluczowe:

Muzeum Narodowe w Krakowie, karnety balowe, Krosno, tańce towarzyskie, kultura materialna XX wieku

Pobierz pliki

Siml.25-s.115-122

Zasady cytowania

Paś, M. (2023). Pamiątki karnawału w Krośnie. O dwóch karnetach balowych w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Studia I Materiały Lubelskie, 25. https://doi.org/10.61464/siml.37

Cited by / Share

Bibliografia

Barbasiewicz Maria, Dobre maniery w przedwojennej Polsce. Savoir-vivre – zasady – gafy, Warszawa 2012.

Błaszczyk Leon Tadeusz, Dyrygenci polscy i obcy w Polsce działający w XIX i XX wieku, Kraków 1964.

Byrnside Ronald, Cohan, George M[ichael], [w:] The New Grove Dictionary of Music and Musician, vol. 4, ed. Stanley Sadie,

London 1981, s. 520–521.

Chmara-Żaczkiewicz Barbara, Münchheimer, Adam, [w:] Encyklopedia muzyczna PWM. Część biograficzna, t. 6: M, red. Elżbieta Dziębowska, Kraków 2000, s. 442–444.

Chmara-Żaczkiewicz Barbara, Rajchman, Aleksander, [w:] Encyklopedia muzyczna PWM. Część biograficzna, t. 8: Pe–R, red.

Elżbieta Dziębowska, Kraków 2004, s. 292.

Chmara-Żaczkiewicz Barbara, Tymolski, Fabian, [w:] Encyklopedia muzyczna PWM. Część biograficzna, t. 11: T–V, red. Elżbieta

Dziębowska, Kraków 2009, s. 180–181.

Cząstka Jan Józef, Dzieje przemysłu naftowego Krośnieńskiem, [w:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. II: 1918–1970,

red. Józef Garbacik, Kraków 1973, s. 5–38.

Drobner Mieczysław, Tadeusz Przybylski, Kraków muzyczny. 1918–1939, Kraków 1980.

Encyklopedia popularna PWN, Warszawa 1982.

For Me and My Gal and Other Favorite Song Hits, 1915–1917, ed. David A. Jasen, New York 1994.

Fuks Marian, Wielcy i sławni pochodzenia żydowskiego, Łódź 1998.

Hurwitz Nathan, Songwriters of the American Musical Theatre. A Style Guide for Singers, London–New York 2017.

Iwaszkiewicz Jarosław, Ludzie i książki, Warszawa 1983.

Kiryk Feliks, Krosno w okresie międzywojennym (1918–1939), [w:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. II: 1918–1970,

red. Józef Garbacik, Kraków 1973, s. 39–103.

Kłosińska Anna, Elżbieta Sobol, Anna Stankiewicz, Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, Warszawa 2005.

Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, zebrał i opracował Samuel Adalberg, Warszawa 1889–1894.

Lamb Andrew, Waldteufel [Lévy], (Charles) Emile, [w:] The New Grove Dictionary of Music and Musician, vol. 20, ed. Stanley

Sadie, London 1981, s. 158–159.

Leitgeber Sławomir, Poznańskie impresje. Miasto – ludzie – obyczaje, Poznań 1994.

Łozińska Maja, Smaki dwudziestolecia. Zwyczaje kulinarne, bale i bankiety, Warszawa 2011.

Łozińska Maja, Łoziński Jan, Bale i bankiety Drugiej Rzeczpospolitej, Warszawa 1998.

Łozińska Maja, Łoziński Jan, W przedwojennej Polsce. Życie codzienne i niecodzienne, Warszawa 2011.

Malicka Ewa, Karneciki balowe pani prezydentowej, „Alma Mater. Miesięcznik Uniwersytetu Jagiellońskiego” 2006, nr 78, s. 42–43.

Musical Opinion and Music Trade Review 1912, vol. XXXV, no. 412.

Negrey Maciej, Fučik, Julius Ernst Wilhelm, [w:] Encyklopedia muzyczna PWM. Część biograficzna, t. 3: EFG, red. Elżbieta

Dziębowska, Kraków 1987, s. 170.

Piotrowicz Anna, Słownictwo i frazeologia życia towarzyskiego w polskiej leksykografii XX wieku, Poznań 2004.

Przybylski Tadeusz, Bursa, Stanisław, [w:] Encyklopedia muzyczna PWM. Część biograficzna, t. 1: AB, red. Elżbieta Dziębowska,

Kraków 1979, s. 463.

Raptularzyk Lutni 1887–1901, Warszawa 1901.

„Roczniki Biblioteczne”, Rok XXVII, 1983, z. 1–2, s. 705.

Rościszewski Mieczysław [Bolesław Londyński], Księga obyczajów towarzyskich […], Lwów–Złoczów 1905

Rościszewski Mieczysław [Bolesław Londyński], Tańce salonowe. Praktyczny przewodnik dla tancerzy i wodzirejów uwzględniający tańce najnowsze i najmodniejsze. Z ilustracjami, Warszawa 1904.

Siciak Anna, Burzliwe losy Józefa Styfiego (1854–1929) – właściciela drukarni w Przemyślu, „Przemyski Przegląd Kulturalny”

, nr 32–33, s. 84–91.

Sławomir Koper, Życie prywatne elit Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 2009.

Spóz Irena, Konior, Franciszek, [w:] Encyklopedia muzyczna PWM.

Część biograficzna, t. 5: KLŁ, red. Elżbieta Dziębowska, Kraków 1997, s. 161.

Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Seminarjum Nauczycielskiego Żeńskiego w Krośnie z okazji dziesięciolecia szkoły w państwie polskiem i dwudziestopięciolecia istnienia szkoły w lipcu 1928 roku, Miejsce-Piastowe 1928.

„Tam, gdzie skowronek śpiewa” na scenach polskich, oprac. Ha-Er-Zet, [w:] Tam, gdzie skowronek śpiewa, Teatr Muzyczny w Lublinie, druk ulotny, Lublin 1979

Waydel Dmochowska Jadwiga, Dawna Warszawa. Wspomnienia, Warszawa 1959.

Wielopolska Maria Jehanne, Obyczaje towarzyskie, Lwów 1938.

Flejdasz Paweł, Od 70-ciu lat śpiewem umilają czas, https://www.rckp.krosno.pl/aktualnosc-48-od_70_ciu_lat_spiewem_umilaja_czas.html [dostęp: 1.12.2021].

Strona Muzeum Narodowego w Kielcach: https://mnki.pl/pl/obiekt_tygodnia/2015/pokaz/15,karnet_balu_kostiumowego,7 [dostęp: 8.12.2021].

Strona Narodowego Instytutu Dziedzictwa: https://zabytek.pl/pl/obiekty/krosno-gmach-sokola [dostęp: 15.06.2022].

Strona Orpheus News: https://www.orpheusnews.at/musikereinzeln.php?lp=en&muid=20000828174157 [dostęp: 15.06.2022].

Strona Urzędu Miasta Jasło: https://um.jaslo.pl/pl/stanislaw-kuzniarski/ [dostęp: 10.12.2021]